Met deze deal komt 5 miljoen Rijksgeld naar de regio om de brede welvaart te bevorderen. Eén van de bouwstenen in deze deal is de stimulering van een waterstofeconomie in de Kop van Noord-Holland.
H2-Gateway
H2Gateway is erop gericht vanuit Noord-Holland een forse impuls te geven aan de nationale ambitie om een CO2-vrije economie te realiseren. De kern van het concept is de gecentraliseerde productie van blauwe waterstof voor de toepassing van feedstock en industriële warmte in de industrie. Een consortium van acht partijen heeft een verkennende analyse gemaakt van de mogelijkheden voor blauwe waterstof in Nederland. Dit visiedocument schetst de uitdagingen en mogelijke oplossingen en maakt duidelijk dat met behulp van de reeds aanwezige gasinfrastructuur bij Den Helder de stad op pole position ligt voor grootschalige waterstofproductie. Al in 2027 zal de productiefaciliteit gerealiseerd kunnen zijn.
De uitdaging
De industriële clusters in Nederland zijn grotendeels afhankelijk van fossiele bronnen zoals aardgas. Dat geldt ook voor de bestaande waterstofindustrie. De hiermee gepaard gaande CO2-emissie moet in hoog tempo worden gereduceerd. In het Klimaatakkoord is de doelstelling voor de Nederlandse industrie immers scherp geformuleerd. Voor 2030 geldt een industriële opgave om de uitstoot ten opzichte van 1990 met 49% te hebben gereduceerd. In absolute getallen komt dat neer op een reductie van 14 megaton CO2 per jaar. Het kan zelfs zijn dat die hoeveelheid nog omhoog wordt bijgesteld, want in september 2020 werd bekend dat de Europese Unie de doelstellingen wil aanscherpen tot een CO2-reductie van 55% in 2030.
Binnen de waterstofmarkt in Nederland wordt jaarlijks 0,8 megaton waterstof (H2) geproduceerd als feedstock voor de proces-chemie. Dit gebeurt door aardgas te converteren naar de benodigde waterstof. Bij dit proces komt per jaar ongeveer 8 megaton CO2-vrij in de atmosfeer. Naast dit gebruik van waterstof als grondstof wordt onderzocht of in een aantal hoge-temperatuurprocessen de verbranding van aardgas kan worden vervangen door de verbranding van CO2-vrije waterstof.
Waterstofbackbone
Op de productie van deze grote hoeveelheden waterstof kan veel CO2 bespaard worden. Om dit reductiepotentieel voor de Nederlandse industrie te benutten is een systeemoplossing nodig. Een waterstofbackbone is noodzakelijk voor de ontwikkeling van een open markt voor CO2-vrije waterstof. Er is veel onderzoek verricht naar de mogelijkheid tot hergebruik en opwaardering van bestaande landelijke gastransportleidingen tot een backbone voor waterstoftransport, die het mogelijk maakt om productie en afname met elkaar te verbinden. Een belangrijke voorwaarde voor de ontwikkeling van dit landelijke netwerk is dat duurzame productie van waterstof opgeschaald wordt en dat de waterstof gegarandeerd aan afnemers wordt geleverd.
Centrale productie van blauwe waterstof als accelerator
Landelijk zijn omvangrijke projecten aangekondigd die zich richten op de productie van groene waterstof. De beschikbaarheid van grote volumes groene waterstof wordt echter pas op langere termijn verwacht. Bovendien is deze beschikbaarheid afhankelijk van grootschalige elektrolysers en voldoende geplaatst vermogen op het noordelijke deel van de Noordzee. Verschillende industriële clusters werken inmiddels aan vervanging van hun lokale grijze-waterstofproductie door blauwe en groene waterstof, waarbij opwekking wordt afgestemd op de lokale vraag naar waterstof.
Vooralsnog gaat het hier om beperkte volumes. Deze point-2-pointoplossingen geven geen impuls aan de aanleg van een waterstofbackbone en de tijdshorizon voor groene waterstof doet dat ook niet. Centrale productie van blauwe waterstof, die commercieel aantrekkelijk en leveringszeker kan worden aangeboden en getransporteerd en kan een cruciale en versnellende rol spelen in de realisatie van een duurzame waterstofeconomie. Een landelijke infrastructuur versnelt de economische haalbaarheid van CO2-vrije waterstof en maakt de reductiedoelstellingen voor 2030 realiseerbaar.
Download hier het rapport ‘Poort naar een CO2-vrije Waterstofeconomie’
Thijs PenÂnink
OntÂwikÂkeÂlingsÂbeÂdrijf NHN