Ik waardeer het Amerikaanse optimisme –een cruciaal cultuuronderscheidend kenmerk ten opzichte van veel Europeanen. Het kenmerkt zich onder meer door geloof in het principe dat het morgen beter kan worden dan vandaag. Door het morgen beter te maken voor de Next Generation. Vanuit dát optimisme spreken ze dan ook eufemistisch over ‘I am in between jobs’ als ze geen werk hebben.
Zo was het onlangs ook bij mij. Aanvankelijk begon het met een weloverwogen keuze maar al na een paar weken begon het weer te kriebelen. Ik ben in conditie, mentaal gezond, heb alle tijd en bruis van de ideeën en onderbouwde kritiek. Daarbij wil ik zo min mogelijk uit de staatsruif eten. Mijn visie op hóe journalisten, redacties, corporate newsrooms en mediabedrijven optimaal kunnen functioneren en geld kunnen verdienen, wil ik het liefst elke minuut in de praktijk brengen.
Mijn mobieltje gaat; een onbekend nummer
-“Met René de Monchy …”
-“Goedemiddag met xxxxx van xxx. Ik heb meneer xxx voor u aan de lijn. Kunt u nu met hem spreken of komt het ongelegen ?”
Wauw, denk ik in alle opwinding. Dat hÃj mij belt. Ik voel dat een stoot adrenaline mij mentaal op scherp zet. Ik plooi onmiddellijk in de beste stand die ik heb. Zulke kansen krijgt een mens zelden.
-“Nee hoor geen probleem. Als we het kort houden kan het wel even …”
-“Mooi. Een ogenblikje, hier komt hij …”
Even is het stil. En dan hoor ik aan de andere kant van de lijn de mannenstem die mij vanuit de media enigszins bekent voorkomt. Ik bedenk het gezicht er bij en hoe hij nu met mij zit te praten.
-“Met xxxx. Goedemiddag René. Ik begrijp van xxx dat ik even met je kan spreken. Dat is fijn. Ik zal het kort houden. Ik zal eerst even uitleggen waarom ik bel. Ik lees met enige regelmaat je columns en ik ken je natuurlijk van de radio. Ik luisterde altijd met veel plezier naar je interviews. Dat doe je echt goed. Doe je dat nog ?”
-“Dank. Wat leuk om te horen. Maar ik doe dat nu even niet meer. Ik heb er zelf 20 jaar lang ook van genoten. Heb er altijd veel waardering voor gekregen en dat krijg ik eigenlijk nog steeds wel. Maar ik heb eigenlijk een soort van sabatical. Ik doe dat al een aantal maanden niet meer… maar sta natuurlijk altijd open voor een dergelijke nieuwe uitdaging. Mits die maar bij mij past, natuurlijk. Want daar stel ik toch wel eisen aan. Ik hoef niet persé waardoor ik niet op álles ja zeg … ik ben gewoon niet zo’n ijdeltuit. Want dat heb ik wél geleerd; iedereen op de buis of radio wÃl op de buis of radio. Zo simpel is het. Niemand dwingt je dus is het een vrije keus … en ik kies steeds meer voor groei en visie achter de schermen….”
Oef. Dat kwam er met het zelfvertrouwen uit dat ik ook dáádwerkelijk bezit. Mooi dat dát is geluk. Ik ben in de driversseat.
-“Je hebt gelijk, natuurlijk. Dat snap ik. Heel goed dat je kiest. Dat doet niet iedereen, kan ik je uit ervaring vertellen…”
Even zwijgt hij. Wat wil hij van mij ?
– “…. En je bent geloof ik ook betrokken bij de NVJ. Dat lijkt mij lastig in deze tijd … van fakenews en Trump en zo… Is dat full time en betaald ?”
-“Ik ben inderdaad bestuurder. Dat klopt. En dat gaat me goed af, moet ik eerlijk bekennen. Beter dan verwacht. Ik heb de bestuursrol aanvaard omdat ik erg somber ben over de journalistiek en de toekomst van de journalistiek. Dat kunt u lezen in mijn columns. Ik denk zelfs dat ik een van de somberste ben binnen het bestuur. En juist dát is de reden geweest dat ik mij een tijdje wil inzetten voor de journalistiek. Ik ben namelijk van mening dat de Nederlandstalig journalistiek niet meer tegen de tucht van de globaliserende markt op het internet kan. Vroeger concurreerde een redactie met een handvol andere redacties. Tegenwoordig concurreert een redactie met alle andere websites in de wereld. Dat zijn er meer dan twee-en-een-half miljard waarvan een flink deel nieuwscontent brengt. De vraag is dan ook of nieuws en maatschappelijk debat nog wel overgelaten kunnen worden aan de tucht van de markt. Volgens mij zijn nieuws en achtergronden bij het nieuws en opinie-vorming een nutsvoorziening aan het worden. Zoals schone lucht, hoge dijken of goede wegen dat óók zijn ….”.
Nu ik mijn eerste stokpaardje duidelijk en helder uit een heb kunnen zetten, wordt ik rustiger. Ik voel ook dat ik moet doorpakken. DÃt is mijn kans om te laten zien dat ik strategisch van waarde kan zijn voor mediabedrijven. Hét moment te tonen dat iets kan. Een visie heb.
– “…. In de geschiedenis zie je dat sommige producten en diensten in staatshanden groot worden en dan naar de markt gaan. Zoals bijvoorbeeld de post of telefonie. En momenteel is dat natuurlijk ook gaande in de zorg. Maar er zijn anderzijds óók producten en diensten die vanuit de markt juist meer en meer binnen de invloedssfeer komen van de overheid. Die maken de beweging andersom. Zo waren sommige paden en wegen vroeger privé-bezit waarover de eigenaar tol kon vragen aan gebruikers.
Nu zijn wegen openbaar bezit. En als financieel economisch journalist zie ik die beweging sinds de crisis ook in de financiële wereld. Het betalings- en bankensysteem in de financiële sector is weliswaar in bedrijfshanden ontstaan en gegroeid. Maar de crisis heeft aangetoond dat dit een dusdanig belangrijke voorziening is, dat we er afhankelijk van zijn geworden. Door regelgeving, controle en wetten krijgt de overheid er steeds meer grip op. Kortom: een dienst die langzaamaan verschuift vanuit de markt richting overheidscontrole. Wat ik daarmee probeer te zeggen is dat diensten en producten fluïde kunnen bewegen tussen markt en overheid. De grote vraag is of nieuwsproductie die beweging óók moet maken.
Moet nieuwsproductie méér afscherming van de markt krijgen ? Persoonlijk denk ik van wel maar daar moeten natuurlijk de Nederlandse samenleving en de politiek antwoord op geven … maar ik wil wel de steen in de debatvijver gooien.”
Terwijl ik stilhoud, merk ik dat ik nauwelijks kan genieten van het feit dat ik mijn kijk op de media zo helder bij de beller voor het voetlicht kan brengen.
-“Ja, interessante gedachte. Je hebt er duidelijk over nagedacht. Doe je daar wat mee ? Wat doe je nu eigenlijk … dat is mij niet helemaal duidelijk. Ik begrijp dat je geen vast werk hebt; klopt dat ?”
-“Ja, dat klopt. Ik noem het natuurlijk in between jobs. Maar om eerlijk te zijn sta ik te popelen om hogerop te komen en mijn ideeën in de praktijk te brengen. Maar helaas is dat nog niet gelukt. Ik denk toch vanwege mijn leeftijd …maar ik weet het niet. Ik ben in elk geval beschikbaar. Laat dát duidelijk zijn.”
Mijn toon zakt in overeenstemming met het einde van de zin en mijn boodschap. Het klinkt als een open sollicitatie. Een té open sollicitatie, voel ik. Ben ik te eager? Eigenlijk wél. Maar de schade lijkt mee te vallen.
-“Ik wilde graag een keer met je afspreken. Ik hoop dat jij dat ook wil. We zijn bij xxx bezig met een mediaproject. Daar zitten flinke investeringen achter. Ik kan je in de afspraak meer uitleggen en dan kunnen we daar verder over praten. Misschien vindt je het leuk. Ik hoor graag je visie op onze plannen. Wellicht dat daar wat uitrolt en we iets voor elkaar kunnen betekenen.”
Ik voel opnieuw opwinding van binnen. Onmiddellijk schiet mijn voorzitterschap door mijn hoofd. Kan ik dat combineren met een nieuwe baan ? Of heeft hij alleen een opdracht. Wat zou hij van mij willen ?
Ik sluit het gesprek af en na elkaar gedag en tot ziens te hebben gewenst, keer ik terug naar zijn assistent. Zij maakt een afspraak met mij. Ik ben verheugd maar ik weet óók als géén ander, dat de kans dat hier een baan of inkomen uitrolt, miniem is. Daarvoor heb ik te veel koffies gedronken die tot weinig hebben geleid.
Ik maak mijzelf in de uren na het telefoongesprek bozer en bozer. Wéér een die gebruik wil maken van mijn analytisch denken. Wéér een die gebruik wil maken van mijn strategisch denken. Wéér een die mijn mediakennis graag aanhoort en meeweegt in zijn eigen strategie. Maar er iets voor terug doen is er niet bij. Ik concludeer dat een ander stokpaardje óók waar is: Hoe kan ik mijn gedachtegoed en de content waaruit mijn gedachtegoed te vernemen is, beter beschermen achter een betaalmodel? Een privé-slagboom in plaats van een gratis openbare visie.
De afspraak ? Die werd een paar dagen later afgezegd. “We prikken een nieuwe datum. Is dat ok ?” Maar ik voel dat die niet meer gaat plaatsvinden. Toch blijf ik beschikbaar voor een koffie want een visie op journalistiek, media en communicatie is de beste manier om anderen te overtuigen van mijn kunnen.
Ik laat die slagboom nog maar even open …