Iedereen die voor méér dan 120.000,= euro per jaar beloond wordt, goéd ik doe er nog 20.000,= bij …dus iederéén die alles bij elkaar méér dan 140.000,= euro per jaar verdient –of in élk geval iedereen die per jaar meer dan 180.000,= euro verdient met loon, pensioen en andere extra’s– moet zich kapot schamen. Kapot schamen, zeg ik u. (Gelukkig worden mijn minicolumns door onvoldoende mensen gevolgd zodat ik weinig verontwaardiging hoef te verwachten. Mocht er wél verontwaardiging zijn, dan moet de rest van de column óók gelezen worden.)
Bonus
Een veelgehoord argument voor de legitimering van salarissen, bonussen en andere extra’s boven de 180.000 euro is het argument van de schaarste. In dit geval schaarste aan geschikte bestuurders en capabele managers met de juiste capaciteiten, skills en competenties. Met name economen, ondernemers, HR directeuren en renumeratiecomissies in Raad van Commissarissen gebruiken dit argument in de discussies over de hoogte van beloningen.
Volgens hun visie is het aantal topposities in bedrijven en besturen lager dan het aantal beschikbare mannen en vrouwen dat deze bestuursstoelen zou kunnen en willen vullen. Of om in economische termen te blijven: er zijn veel goedbetaalde bestuursstoelen maar er is óók een tekort aan personen die deze stoelen kunnen bezetten. En een simpele economische wet voorspelt dan dat de prijs van de bestuurder zal stijgen. Tot boven de 180.000,= per jaar.
Wie heeft er gelijk
Tóch is het maar de vraag of de economische theorie van schaarste-versus-prijs in dÃt geval opgaat. Kortom: het is maar de vraag of economen, ondernemers, HR directeuren en renumeratiecomissies gelijk hebben –en daaruit voortvloeiend, is het dus maar de vráág of er naar deze beloningsbepalers geluisterd moet wordend. Als financieel economisch journalist kom ik namelijk regelmatig hoog opgeleide personen tegen die bewijsbaar de juiste capaciteiten, skills en competenties hebben om topmanager of topbestuurder te worden. Naar eigen zeggen zijn zij bereid te zijn om voor minder dan 120.000,= euro een topfuncties te vervullen. Er zijn méér dan genoeg aanwijzingen dat er dus géén schaarste aan potentiële kandidaten voor topfuncties is. Sterker nog; regelmatig geven zij mij te kennen gráág een kans te willen hebben maar deze niet krÃjgen omwille van de grote leeftijdscohorte aan middelbare bestuurders die hogere- en top bestuurszetels bezet houden. Een harde aanwijzing voor deze ervaring, levert het Centraal Bureau voor Statistiek. Cijfers van het CBS laten zien dat de studies bestuurskunde en bedrijfskunde al jaren in de lift zitten. Anders gezegd: genoeg personen die kunnen besturen.
Lees ook: Over Quadranten, Bereik en Belang
Onderwijs, zorg politie
Een tweede bewijs dat de schaarste-theorie (voor een hoge beloning) als drogreden in de beloningsproblematiek wordt gebruikt, is het volgende; in onder meer het onderwijs, in de zorg en bij de politie bestaan grote personeelstekorten. Beschreven in de woorden van de economische theorie, kunnen we dus stellen dat er méér werk en banen zijn dan er personeel beschikbaar is om dit werk te doen. Als de schaarstetheorie niet alleen voor prijs van producten en de beloning van topmannen en vrouwen op gaat maar óók voor personeel in onderwijs, zorg of bij politie zou werken, zou er een opwaarts effect op de lonen in de genoemde sectoren te zien moeten zijn. Maar zoals het mechanisme nÃet voor een neerwaartse effect werkt bij topbestuurders, werkt het mechanisme blijkbaar óók niet voor het opwaartse effect bij de juf of meester, bij de thuiszorg of verpleegkundige en bij de wijkagent of forensische recherche.
Kortom: Het gebruikte schaarste-argument –waarmee stijgende beloningen aan de top worden gelegitimeerd– is dus nét zo onzinnig als het uitblijven van een hoger loon voor de betrokken meester Johan of liefdevolle juf Monique, de zorgverleners Karlijn of verpleegkundige Rob of de hardwerkende wijkagent Willem of bureaurechercheur Eli.
Schaamteloos
In mijn ogen moet u zich dus kapot schamen als u maandelijks méér dan 9000,= euro (netto) bij mag schrijven op uw bankrekening terwijl u of uw partner uw kind(eren) dagelijks onderbrengt bij de zorgzame juf Monique of meester Johan. U moet zich óók kapot schamen als uw vader of moeder, uw kroost of dierbaren op het werk of daarbuiten verzorgd worden door zorgverlener Karlijn en verpleegkundige Rob. Én u moet zich kapot schamen wanneer agent Willem of politieonderzoeker Eli, u proberen te helpen als uw kind, uw werknemers of uw buren last hebben van vernieling, diefstal, bedreiging (of erger).
Of om dichter bij huis te blijven; ik leg het dagelijkse wel en wee van een kind liever in handen van juf Monique, ik leg de zorg voor een oude moeder liever in handen van zorgverlener Karlijn en ik leg veiligheid liever in handen van een politie-agent dan dat ik uw legitimering accepteer van een netto salaris van méér dan pak-em-beet 9 mille per maand. Zij mogen dan misschien mÃnder verdienen, zij doen wel waardevoller werk dan menig topbestuurder. Iedereen die méér dan 180.000,= per jaar verdient, maar wél dagelijks leunt op de aanwezigheid van onderwijs, zorg en politie in de samenleving moet zich dat goed realiseren.
Amerikaans president F.D. Roosevelt (1938):
“Do not let any […] executive with an income of $1,000 a day […] that a wage of $11 a week is going to have a disastrous effect […]”
Simpel gezegd: stop met het beargumenteren van hoge beloningen middels het argument van het schaarste-mechanisme. Dat mechanisme werkt namelijk overduidelijk niet in sommige sectoren en voor sommige segmenten van de arbeidsmarkt.
En al het bovenstaande geldt mijns inziens óók als u een nieuwsartikel leest in een krant of tijdschrift of op een website, als u luistert naar een nieuwsradio-programma of een informatieve podcast en als u kijkt naar een nieuwsreportage op televisie of via het internet. Want waar ik spreek over de waarde van de zorgzame juf of meester, over de waarde van de leedverzachtende zorgverlener of verpleegkundige of over de welzijnsverhogende agent of politieman, spreek ik óók voor de journalist. U moet u dus óók schamen als u jaarlijks 180.000,= euro of méér per verdient maar wel het nieuws vertrouwt zoals u uw kinderen aan het onderwijs toevertrouwt, uw gezondheid aan een zorgverlener vertrouwt of uw veiligheid in handen van de politie legt.