2022 is het jaar waarin de krapte op de Nederlandse arbeidsmarkt een recordhoogte heeft bereikt. Ook in de arbeidsmarktregio Groot Amsterdam. Dit blijkt uit de cijfers en conclusies in het rapport Regio in Beeld dat UWV jaarlijks uitbrengt. Het aantal openstaande vacatures steeg in Groot Amsterdam naar ongeveer 60.000. In alle beroepsgroepen is sprake van een personeelstekort.
Dat mensen in zo’n krappe arbeidsmarkt makkelijker een andere baan vinden, blijkt uit de scherpe daling van het aantal landelijke WW-uitkeringen naar 152.000, 56.000 minder dan vorig jaar. In Groot Amsterdam is het aantal WW-uitkeringen gedaald van 20.000 in september 2021 tot 13.800 in dezelfde periode dit jaar.
Een sterk toenemend aantal organisaties heeft moeite met het vinden en behouden van personeel, zo blijkt wederom uit de cijfers van het derde kwartaal. Dit tekort aan werknemers wordt ook sterk gevoeld in de arbeidsmarktregio Groot Amsterdam waarbij vaststaat dat de krapte in een aantal specifieke sectoren structureel zal zijn. Dit vraagt om een andere aanpak met een verbeterde regionale samenwerking.
Tekorten in beeld
De spanningsindicator van UWV indiceerde de arbeidsmarktregio Groot Amsterdam medio 2022 als zeer krap. Dit betekent dat er veel meer vacatures (60.000) openstaan dan dat er mensen kortdurend werkzoekend (minder dan zes maanden) zijn.
In het tweede kwartaal van 2022 liep de spanning op de arbeidsmarkt zo hoog op dat er voor het eerst landelijk meer vacatures waren dan werklozen. Deze verhouding is verder uiteengelopen zodat aan het eind van het tweede kwartaal er landelijk 143 vacatures openstonden tegenover 100 werklozen.
Ontwikkeling vacatures
Het aantal openstaande vacatures in Groot Amsterdam is sinds begin 2021 gestegen van circa 28.000 tot bijna 60.000 nu. De meeste vacatures zijn gesteld voor bedrijfseconomische, administratieve, commerciële en ICT beroepen. Vooral bij ICT en commerciële beroepen is het voor werkgevers erg lastig om vacatures te vervullen doordat er steeds minder werklozen zijn die geschikt zijn om de functies in te vullen.
Ontwikkeling WW
Doordat er veel werk beschikbaar is neemt het aantal WW-uitkeringen in Groot Amsterdam al maanden achtereen af, al laat eind september voor het eerst dit jaar een lichte toename (0,4%) zien met 13.826 WW-verstrekte uitkeringen. De verwachting is dat dit aantal nog wat verder zal oplopen.
Structurele tekorten
In een aantal sectoren zoals de techniek, zorg en welzijn, ICT en transport en logistiek is er al langer sprake van structurele krapte. De afgelopen periode is ook in andere sectoren de krapte toegenomen. Deze toename van personeelstekort werd tijdelijk gedempt door de coronacrisis (lockdowns), terwijl tegelijkertijd toch veel mensen overstapten naar ander werk en niet meer terugkeerden. Daarnaast werken veel mensen deeltijds en is het aantal studenten dat een opleiding tot een krapteberoep afrondt niet voldoende om de huidige arbeidsmarktspanning op te heffen. Ook stuwen de ambities van de overheid op het gebied van het behalen van de klimaatdoelen en de woningbouw de krapte verder omhoog. Tenslotte kent de krappe arbeidsmarkt meer structurele oorzaken zoals vergrijzing en kwalitatieve mismatch.
De komende jaren zullen veel oudere werknemers met pensioen gaan. Het aandeel werkenden boven de 50 jaar is nog nooit zo hoog geweest en wanneer zij stoppen, moeten de ontstane vacatures ingevuld worden door jongeren en andere werkenden. Er is echter veel minder aanbod van jongere werknemers om dit gat op te kunnen vullen waardoor ook deze ontwikkeling de structurele krapte zal doen toenemen.
Een andere oorzaak van structurele krapte is de kwalitatieve mismatch op de arbeidsmarkt. Ondanks de overvloed aan vacatures zijn er genoeg mensen die moeilijk aan het werk komen omdat hun ervaring, opleiding of arbeidsfitheid niet aansluit bij wat er gevraagd wordt door werkgevers.
Andere aanpak arbeidsmarkt
Kortom, door een toenemend aantal banen, minder werkzoekenden, vergrijzing, ontgroening en een kwalitatieve mismatch staat de arbeidsmarkt onder stevige spanning en zal de krapte in een aantal sectoren zoals zorg en welzijn, techniek, ICT en bouw een structureel karakter kennen. Dit vraagt om een betere aanpak van de regionale arbeidsmarktproblematiek. UWV wil samen met haar regionale partners (gemeenten, vakbonden, werkgevers en onderwijs) een actievere rol op de arbeidsmarkt spelen, zodat werkzoekenden de nodige hulp krijgen en werkgevers verzekerd zijn van goed gemotiveerde en geschikt (gemaakt) personeel.
Door om- en bijscholing kunnen veel werkenden en werkzoekenden (met of zonder uitkering) in minder kansrijke beroepen begeleid worden naar sectoren met structurele tekorten die cruciaal zijn voor het goed functioneren van de samenleving. Hierdoor ontstaat ook mobiliteit op de arbeidsmarkt, waardoor er banen vrijkomen voor mensen die maar moeizaam een plek op de arbeidsmarkt weten te verwerven.
“In de arbeidsmarktregio Groot Amsterdam heeft UWV in de coronacrisis haar krachten gebundeld door intensief samen te werken met gemeenten, sociale partners en onderwijs. Dit doen zij binnen het Regionaal Werkcentrum Groot Amsterdam dat veel werkenden, werkzoekenden, met én zonder uitkering en bedrijven aan werk, (om)scholing, loopbaanbegeleiding of geschikt personeel zijn geholpen. Deze samenwerking smaakt naar meer,” aldus Anita Oonk, rayonmanager UWV Groot Amsterdam.
