Alkmaar – De stichting levert plantenmateriaal aan de extractenbibliotheek van het kenniscentrum plantenstoffen en aan laboratoria en apotheken. Met zijn grote collectie geneeskrachtige planten kan de Hortus Alkmaar van grote betekenis zijn voor de erkenning van de rol van planten in de gezondheidskunde. Om die reden stelt de hortus zich zo veel mogelijk beschikbaar voor wetenschappelijke projecten. ‘Er is nog zo veel te ontdekken over nieuwe toepassingen die een bijdrage kunnen leveren aan de gezondheid van mensen en het algemeen welbevinden. Door de kringloop met de mens te maken, kunnen planten weer een bron van genezing zijn.’ Er zijn schattingen dat zo’n 80 procent van de wereldbevolking kruiden gebruikt als voornaamste medicijn. Kruiden waren al belangrijk in de prehistorie. De scheikundige revolutie in de 18e eeuw bracht daar verandering in, door de uitvinding van chemische geneesmiddelen. Sindsdien zijn kruiden als medicijn steeds meer op de achtergrond geraakt.
Gelukkig is er anno 2018 weer wat meer aandacht voor de geneeskrachtige potentie van planten. Eén van de wetenschappelijke projecten waarin Hortus Alkmaar een belangrijke rol heeft, is het onderzoek naar de werking van stoffen in rode pepers bij obesitas. Er wordt geëxperimenteerd met verschillende varianten van de peper en met verschillende teeltwijzen. De pepersoorten worden blootgesteld aan stressfactoren zoals droogte en zout, omdat stress de concentratie van de inhoudsstoffen beïnvloedt. Fytagoras (een centrum voor toegepaste plantwetenschappen) analyseert samen met de Universiteit van Amsterdam de variatie aan inhoudsstoffen bij de verschillende teeltmethodes. Vivaltes (in vivo alternatieve tests) beoordeelt samen met de Universiteit van Amsterdam het effect van de verschillende teeltmethodes op de inhoudsstoffen. Vivaltes zal afhankelijk van die resultaten de bioactiviteit meten in een nematode met de naam Caenorhabditis elegans (C. elegans), een aaltje dat qua DNA en vetmetabolisme deels overeenkomt met dat van de mens. Het onderzoek loopt nog, maar zodra de experimenteerfase is afgerond, moet vastgesteld worden op welke wijze een product het best op de markt gezet kan worden. Daarna wordt er getest op proefpersonen om te zien of de pepers daadwerkelijk kunnen worden ingezet in de strijd tegen obesitas.
Blootstelling van de peper aan verschillende stressfactoren is een zeer secuur werk, waarvoor Theo Droog verantwoordelijk is. Daartoe gaat hij een duurzame relatie aan met de plant. Hij verbindt zich met de groei ervan, hij verdiept zich in de diverse teeltparameters, past deze toe in de praktijk, observeert, zorgt en is daarmee een belangrijke schakel in het onderzoek. Dat hij als plantenteeltkundige met het materiaal uit de hortus kan bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek ten behoeve van het welbevinden van mensen, vindt hij mooi en belangrijk. Alle natuurlijke middelen die er al zijn en waar mensen al baat bij hebben, zouden wat hem betreft moeten kunnen blijven. ‘Maar als dat door nieuwe standaarden weggedrukt dreigt te worden, moet je met een alternatief komen. Precies zoals ook de natuur zich aanpast aan de omstandigheden. Het innovatieve onderzoek met de peper en het aaltje is zo’n alternatief.’