Haarlem
Deze door de EU ingestelde prijs voor het behoud van cultureel erfgoed in Europa staat in vakkringen te boek als zeer vooraanstaand. In het juryrapport wordt de werkwijze van het restauratieteam in Haarlem geprezen en waardering uitgesproken voor het toevoegen van nieuwe kunstuitingen aan de tussen 1895 en 1930 gebouwde KoepelKathedraal. Tot en met 31 juli wordt onder de naam ‘Klim naar het licht’ in het monument een bijzondere toren- en gewelventocht georganiseerd, inclusief een tijdelijke loopbrug op bijna zestig meter hoogte tussen de twee torens van de kerk.
De in 1978 door de EU ingestelde Europa Nostra Awards zijn bedoeld voor grotere restauratieprojecten op basis van ‘outstanding heritage conservation’. In Nederland viel eerder de restauratie van onder meer het Dudok-raadhuis in Hilversum, vijf historische kerken in Utrecht (waaronder de Dom) en De Hallen in Amsterdam-West in de prijzen. En in het buitenland de Thermen van Diocletianus in Rome, de Botanische tuinen van Auteuil in Parijs en de kathedraal en het bisschoppelijk museum in het Portugese Santarem.
De restauratie van de KoepelKathedraal (het op één na grootste kerkgebouw van Nederland) begon in 2001 onder leiding van Van Hoogevest Architecten en is in fasen uitgevoerd. De financiering kwam voor rekening van het Rijk, de provincie Noord-Holland en de gemeente Haarlem. Ook het bisdom Haarlem, de parochie, diverse fondsen en veel particulieren leverden een financiële bijdrage.
De kerk is ontworpen door Joseph Cuypers (1861-1949), zoon van Pierre Cuypers die het Rijksmuseum in Amsterdam ontwierp. Tijdens de restauratie werd in de crypte ruimte gemaakt voor het Kathedraal Museum. In een nieuwe ruimte grenzend aan het middenschip kwamen toiletten, een garderobe en een opslagruimte waardoor in de kerk voortaan grote concerten en bijeenkomsten kunnen worden gehouden. Een belangrijk onderdeel van de restauratie was het herstellen en aanbrengen van decoratieve elementen. Zo is in de hele kathedraal onder de hoogste ramen en ook in de koepel naar een ontwerp van Joseph Cuypers de tekst van de hymne van het Te Deum aangebracht. Hetzelfde gebeurde met oude Jugendstil-schilderingen op de orgelkas van het transeptorgel.
De jury van de Europa Nostra Awards vindt het prijzenswaardig dat het restauratieteam zich realiseerde ‘dat alleen op basis van onderzoek een juiste interpretatie kan worden verkregen van verborgen elementen van de decoratie, welke in hoge mate symbolisch bepaald waren’.  Zeer veel waardering heeft de jury voor het toevoegen van nieuwe kunstuitingen aan de KoepelKathedraal van de hand van onder anderen Jan Dibbets, Gijs Frieling en Marc Mulders.
Vanaf vrijdag 24 mei is in de kerk een tentoonstelling over de restauratie te zien.  Ook tijdens de ‘Klim naar het licht’ wordt aandacht aan het herstel van de KoepelKathedraal geschonken. De tocht voert langs onder meer de culturele schatten, de binnengalerij en de bijzondere trappenhuizen van de twee torens. Vanaf de loopbrug tussen die torens kan men bij goed weer de wijde omgeving van Haarlem zien, van Alkmaar tot Leiden en van de Noordzee tot voorbij Amsterdam.