Haarlem
Vrouwen die gekozen zijn of zich kandidaat stellen, bestuurders, politiek assistenten, vrijwilligers en activisten ervaren geweld op basis van hun sekse.
De provincie Noord-Holland zoekt een rolmodel voor vrouwen in de Noord-Hollandse politiek. Welke vrouw ontvangt de Ribbius Peletier-penning 2021 dit jaar op 5 maart? Jurylid Liza Mügge gaat in haar column in op het belang van debat over de veiligheid van vrouwen in de politiek.
Geweld manifesteert zich in een breed scala van uitingen gericht op het uitsluiten van vrouwen in de politiek, online en offline. Dat we hier in Nederland, (nog) nauwelijks openlijk over praten betekent niet dat het hier niet voorkomt.
Vrouwen van kleur nog kwetsbaarder
Mona Lena Krook, hoogleraar politicologie aan de Amerikaanse Rutgers University, onderscheidt in haar vorig jaar verschenen boek verschillende vormen van geweld tegen vrouwen in de politiek [1]. De voorbeelden die zij noemt variëren van fysiek geweld, zoals aanvallen tijdens campagnes en politieke bijeenkomsten, tot psychologisch online geweld zoals haatmails en doods- en verkrachtingsbedreigingen. Hoewel aandacht voor seksuele intimidatie door de #metoo beweging een vlucht kreeg, blijft het door ongelijke machtsverhoudingen vaak moeilijk bespreekbaar. Ten slotte blijkt uit studies dat jonge vrouwen en vrouwen van kleur nóg kwetsbaarder zijn voor geweld in de politieke arena. Sylvana Simons, partijleider van BIJ1, beschreef tijdens een online evenement van Bureau Clara Wichman en Pakhuis de Zwijger treffend hoe geweld dat zich richt tegen haar als vrouw, versterkt wordt door de combinatie met racisme [2].
Stil blijven uit angst
Geweld tegen vrouwen in de politiek is een ‘verborgen probleem’ waar niet of nauwelijks over gesproken wordt. Dit heeft verschillende oorzaken, stelt Krook. Sommige vrouwen normaliseren het geweld. Ze zien het als onderdeel van het politieke spel en beschouwen het daarom niet als een probleem. Dit komt veel voor. Vrouwen in de politiek moeten gewoon een dikke huid hebben, zo is het idee. Anderen zien het wel als een probleem, maar blijven stil uit angst hun carrière of reputatie te beschadigen. De keuze stil te blijven, is in dit geval vaak strategisch. Vrouwen zijn bang dat ze als ‘zwak’, ‘slachtoffer’ of ‘zeur’ worden afgeschilderd en als ongeschikt worden gezien voor de harde politieke wereld. Ten slotte zijn er vrouwen die zich wel willen uitspreken over wat ze zien en meemaken, maar niet weten hoe, waar en tegen wie.
Zuinig zijn op talent
Debat over veiligheid van vrouwen in de politiek is hard nodig. Want vrouwen mogen in een democratische rechtstaat niet belemmerd worden in hun politieke werk omdat ze vrouw zijn. Daarbij kan geweld tegen vrouwen een negatief effect hebben op de instroom en het behoud van vrouwen in de politiek. Het kan aspiranten afschrikken en hen ervan weerhouden zich kandidaat te stellen. Voor politiek actieve vrouwen en hun privé omgeving kan de prijs die ze betalen zo hoog zijn dat ze de politiek verlaten. In Nederland zijn vrouwen anno 2021 nog altijd ondervertegenwoordigd in alle lagen van de politiek. Genoeg reden om zuinig te zijn op het talent dat er is.
Bewustzijn is cruciaal
Behalve een goed functionerend procedureel apparaat om meldingen en klachten veilig te behandelen binnen partijen en het openbaar bestuur, is bewustzijn cruciaal voor het herkennen en erkennen van geweld tegen vrouwen in de politiek. Voelen vrouwen zich veilig in de Noord-Hollandse politiek? Voelen vrouwen zich veilig in gemeenteraden, stadsdeelraden, Provinciale Staten, partijafdelingen, in hun functie als wethouder, burgermeester, activist, assistent of vrijwilliger? Het vinden van antwoorden op deze vragen begint met deze vragen simpelweg te stellen en het thema daarmee bespreekbaar te maken. Bij deze.
Kandidaat aanmelden voor de Ribbius Peletier-penning
Ken jij iemand die een actieve rol vervult voor vrouwen in de politiek? Iemand die vrouwen inspireert en laat zien dat politiek leuk is? Leeftijd speelt hierbij geen rol. Iedereen kan via www.penning.noord-holland.nl een kandidaat aanmelden voor de Ribbius Peletier-penning 2021. Dat kan tot en met zondag 14 februari. Uit de kandidaten kiest een jury een vrouw die deze onderscheiding verdient.
Dit is een column van Liza Mügge, universitair hoofddocent politicologie van de Universiteit van Amsterdam.
[1] https://www.rutgers.edu/news/violence-against-women-politics-growing-problem, laatst geraadpleegd op 24-01-2021.
[2] https://dezwijger.nl/programma/gendered-hate-speech, laatst geraadpleegd op 12-01-2021
