IJmuiden
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft de eerste resultaten van het onderzoek ‘grafiet en gezondheid’ bekendgemaakt. Uit een eerste inschatting blijkt dat in de grafietregen zware metalen en PAK’s zitten. Voor de metalen lood, mangaan en vanadium is de geschatte blootstelling voor jonge kinderen zodanig dat dit ongewenst is voor de gezondheid.
De provincie Noord-Holland heeft het RIVM gevraagd een inschatting te maken van de gezondheidsrisico’s voor de bewoners van Wijk aan Zee. Aanleiding hiervan was de overlast waarbij zogenoemde grafietregen in de omgeving terecht kwam. De resultaten van het RIVM onderzoek (pdf, 585kB) bevestigen dat de handhavingsacties richting Tata Steel/Harsco Metals terecht zijn en de provincie doet wederom een dringend verzoek richting Tata Steel/Harsco Metals om al het mogelijke te doen om nieuwe uitstoot te voorkomen. De provincie beraadt zich samen met de OD NZKG tot meer handhavingsacties.
Gedeputeerde Adnan Tekin: “Nu het eerste onderdeel van het onderzoek erop zit weten we precies wat er in zit en kunnen we ook gerichte acties en maatregelen nemen. We gaan onze handhavingsacties nog verder opschroeven en inwoners zo goed mogelijk bijstaan. Dit zijn de eerste resultaten, maar we zijn nog niet klaar. We willen ook weten hoe het met de luchtkwaliteit gesteld is. Zo starten we onder andere deze maand met ‘Hollandse Luchten’ waarbij inwoners meetkastjes ophangen in de tuin om de luchtkwaliteit (fijnstof en stikstofdioxide) te monitoren en gaan we samen met het RIVM fijnstof en ultrafijstof in de IJmond meten. Dit biedt geen directe oplossingen maar levert wel meer antwoorden. Totdat de hal er staat wil ik alle mogelijkheden benutten die we hebben zodat de inwoners uit de IJmond meer weten over hun leefomgeving.â€
Eerste inschatting RIVM
Na een uitstoot van grafiet op 29 maart 2019 zijn binnen 5 uur veegmonsters genomen op 9 locaties in Wijk aan Zee. Dit is gedaan volgens het vastgestelde monsterafnameprotocol, waarbij oppervlakken voor en na een grafietregen schoongeveegd zijn. Deze monsters zijn geanalyseerd in het laboratorium op PAK’s en metalen. Voor de eerste inschatting van de gezondheidsrisico’s keek het RIVM naar de blootstelling via de huid (dermaal) en via handâ€mondcontact (oraal) bij jonge kinderen. Uit een eerste inschatting blijkt dat in de uitstoot van grafiet zware metalen en PAK’s zitten. Voor de metalen lood, mangaan en vanadium is de geschatte blootstelling zodanig dat dit ongewenst is voor de gezondheid. Voor de overige metalen blijft de blootstelling onder de toxicologische referentiewaarde en wordt een gezondheidsrisico door blootstelling via uitstoot van grafiet niet verwacht. De resultaten van de risicobeoordeling voor de PAK’s laten zien dat de geschatte gezondheidsrisico’s onder het risiconiveau liggen van wat in Nederland verwaarloosbaar wordt geacht. De publiekssamenvatting (pdf, 73kB) en de toelichting (pdf, 103kB) lichten het onderzoek toe.
Maatregelen om blootstelling te beperken
Volgens het RIVM en GGD kunnen kinderen veilig buitenspelen. Vanuit een gezondheidskundig oogpunt is het echter wel wenselijk om enkele maatregelen te nemen om blootstelling aan de betreffende metalen te beperken. Zoals het schoonmaken van speeltoestellen en het wassen van de handen na het buiten spelen en voor het eten. Waarbij het niet erg is als dit een keer wordt vergeten.
Handelingsperspectief richting Harsco en Tata Steel
Er zijn 2 lasten onder dwangsom (LOD) opgelegd aan Harsco Metals vanwege de uitstoot van stof en grafiet. In beide gevallen heeft Harsco beroep ingesteld tegen de LOD. Deze beroepen worden 27 juni 2019 tegelijk door de rechtbank Haarlem behandeld. De resultaten van het onderzoek van RIVM bevestigen dat het handhavend optreden van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG), namens Gedeputeerde Staten (pdf, 389kB), terecht is. Op korte termijn wordt bekeken of handhaving aangescherpt kan en moet worden en op welke wijze.
Verscherpt Toezicht
Door het verscherpt toezicht richting Harsco Metals en Tata Steel zijn er inmiddels extra korte- en langetermijnmaatregelen genomen. Zo is geïnvesteerd in extra ‘slakpannen’ waardoor de slakken langer kunnen afkoelen, wordt een plan gepresenteerd om het terrein anders in te richten om stofverspreiding te beperken en zijn extra sproeisystemen aangebracht om stofverspreiding bij het kiepen van de slakpannen verder te beperken.
De frequentie en intensiteit van de controles door OD NZKG bij Harsco Metals zijn de afgelopen periode verhoogd. Op basis van de resultaten van het onderzoek van RIVM beraadt de provincie samen met de OD NZKG zich over meer handhavingsacties.
Klankbordgroep
Het RIVM werkt voor dit project samen met de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) Kennemerland en de inwoners van de IJmond. Er is een klankbordgroep opgericht waar omwonenden en experts van andere organisaties deel van uitmaken. De onafhankelijke positie van RIVM is vastgelegd in de Wet op het RIVM. De provincie, Harsco Metals en Tata Steel hebben geen rol in de klankbordgroep of in het opstellen van het uiteindelijke onderzoeksvoorstel.
Op de website van RIVM staat het onderzoek beschreven.
