Gemeente Alkmaar is koploper op het gebied van de transitie naar duurzame warmte in de gebouwde omgeving. Wethouder Jan Nagengast vertelt hoe zijn gemeente dit aanpakt.
Nederland streeft er naar om de klimaatdoelstellingen van het Parijsakkoord uiterlijk in 2050 te bereiken. De grootste uitdaging hierin is de transitie naar duurzame warmte in de gebouwde omgeving: de warmtetransitie. Dat betekent dat Nederland zo snel mogelijk aardgasvrij moet zijn. Gemeente Alkmaar is koploper op dit gebied en heeft hét duurzaamste warmtenet in Nederland. Wethouder bereikbaarheid en duurzaamheid Jan Nagengast vertelt hoe zijn gemeente dit aanpakt.
Een lekker warm huis. Daar staan wij vaak niet bij stil, maar er komt veel bij kijken om woningen en gebouwen te verwarmen. Een warmtenet is een van de oplossingen in Alkmaar en een duurzame manier om dit te realiseren. Dit is een netwerk van leidingen onder de grond, waardoor warmte stroomt.
Dat warme water is afkomstig van een warmtebron in de buurt en kan worden gebruikt om huizen en bedrijven te verwarmen. Een warmtenet kan worden gebruikt om met die warmte hele straten en wijken aardgas vrij te maken.
Er wordt geschat dat ongeveer de helft van Nederland aangesloten kan worden op een warmtenet. In plaats van met een eigen cv-ketel wordt je huis dan verwarmd met warmte die ergens anders vandaan komt zoals bijvoorbeeld uit de verbranding van restafval, biomassa (energie die wordt opgewekt uit organisch materiaal zoals mest, hout, snoeiafval, gft, vezels, plantaardig en dierlijk vet) en geothermie (energie dat gewonnen wordt door gebruik te maken van het temperatuurverschil tussen het aardoppervlak en diep in de aarde gelegen warmtereservoirs).
Visie en samenwerking
Om de stap te zetten naar een duurzame warmtevoorziening zijn visie en samenwerking essentieel. Vandaar dat gemeente Alkmaar samen met 30 andere wijken in het voorjaar 2017 de Green Deal ‘Aardgasvrije Wijken’ tekende. Wethouder Jan Nagengast van de gemeente Alkmaar: “Een lastige opgave, omdat je met zoveel verschillende partijen samen moet werken om de warmtetransitie te kunnen realiseren.
Vandaar dat wij met onze stakeholders waaronder inwoners, woningcorporaties, lokale bedrijven en nutsbedrijven een sessie hebben georganiseerd waarin wij onze ambitie naar elkaar hebben uitgesproken om aardgas vrij te willen zijn.
Er is toen ook uitvoerig gesproken over de noodzaak van een goede samenwerking. Het commitment is er nu dus. Inmiddels is er een werkgroep Aardgasvrij die aan een warmtevisie werkt voor de hele gemeente. Vragen als: hoe gaan we verwarmen, waar liggen de meeste kansen, welke technologieën kunnen we gebruiken en wat zijn de investeringsmogelijkheden die hierin worden opgenomen. “
Aantrekkelijke financiële oplossing
Voor Alkmaar was een warmtenet de beste oplossing om te verduurzamen. Die keuze was snel gemaakt omdat er in de gemeente al een afvalenergiecentrale was. De restwarmte hiervan kon mooi gebruikt worden voor de voeding van een warmtenet. Dit warmtenet is inmiddels twaalf kilometer lang en voorziet bedrijven en woningen in de directe omgeving van duurzame warmte die vrijkomt bij de verwerking van restafval. Ook de bestaande warmtenetten in Heerhugowaard en Langedijk, die nu nog gebruik maken van de warmte uit gasketels, zullen op termijn worden aangesloten op de warmtelevering uit de afvalenergiecentrale.
“Dit bleek de meest aantrekkelijke financiële oplossing te zijn voor onze gemeente. Het warmtenet wordt vooralsnog alleen nog voorzien door de warmte die vrijkomt uit dit restafval. Dat levert al een vermindering van 75 procent van CO2-uitstoot. Eind 2017 zullen 4100 wooneenheden aangesloten zijn op het warmtenet. Ook zijn er grote warmtevragers aangesloten, zoals het zwembad en het voetbalstadion.
Daarnaast krijgt energie uit biomassa een steeds groter aandeel in de overgang naar duurzame energie binnen onze gemeente. Dit jaar wordt de bio-energiecentrale (verbranding van B-hout) de primaire warmtebron van ons warmtenet. Een enorme stap vooruit waardoor de geleverde warmte volledig groen wordt.†Daarnaast is op de Boekelermeer in Alkmaar InVesta opgericht; een onderzoekscentrum rondom twee biomassavergassings installaties.
Innovaties op het gebied van biomassavergassing, groen gas en chemie worden hier onderzocht en opgeschaald. “Belangrijk is dat we maatwerk kunnen leveren aan de inwoners van onze gemeente. Dat betekent dat zij keuzemogelijkheden moeten hebben als het gaat om het duurzaam verwarmen van woningen en gebouwen.
Naast het warmtenet kan er bijvoorbeeld ook gebruik worden gemaakt van all-electric verwarmen.†Ook groen gas behoort tot de mogelijkheden, vooral voor historische binnensteden en landelijke gebieden. Volgens de wethouder wordt hier in Nederland nog te weinig gebruik van gemaakt.
Bron: Nederland MVO